2018 ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބަށްފަހު ވެރިކަމުގެ ދައުރު މިއޮތީ ދެބައިވެފަ އެވެ. މިހާރު މި ވެރިކަން ކަމުދާ މާ ގިނަ ބަޔަކު ނެތެވެ. ރައީސް އިބްރާހިމް މުހައްމަދު ސޯލިހަކީ ހަމައެކަނި ރައީސް މުހައްމަދު ނަޝީދު ޖަލު ހުކުމުން މިނިވަން ކުރުމަށް ދެއްކި ރަމްޒީ ރައީސެކެވެ. އޭގެ ފަހަތުން އެތައް ސިޔާސީ ބޭފުޅުންނެއް ނިކުންނެވީ ހަމައެކަނި ބަންދުތަކަކުން މިނިވަން ވުމަށެވެ. ވެރިކަން ފެށުނުއިރުވެސް މިއީ އެތައް ހާޖާނުތަކެއް އުފެދޭނެ 5 އަހަރުކަން އޮތީ ތަސައްވަރު ކުރެވިފަ އެވެ.
މީގެ އެންމެ ބޮޑު އެއް އިޝާރާތަކީ 2018 ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބަށް ކެމްޕެއިން ކުރިއިރު، އިނގިރޭސިވިލާތުގައި ހުންނަވައި ނަޝީދު ދެއްކެވި ވާހަކަފުޅުތަކެވެ. އޭރުވެސް ބަރުލަމާނީ ނިޒާމުގެ ވާހަކަ ދެއްކެވި އެވެ. ބޮޑުވަޒީރަކަށް ވެވަޑައިގެންނެވުމުގެ ހުވަފެން އޭރުވެސް ނަޝީދު ގެންގުޅުއްވާކަން ފާޅުކަން ބޮޑު ގޮތެއްގައި ހާމަކުރެއްވި އެވެ. ފެށުނީއްސުރެއްވެސް އެމްޑީޕީގެ ފިކުރަކީ ބަރުލަމާނީ ނިޒާމެވެ. އެހެންނަމަވެސް 2007 ވަނަ އަހަރުގެ ފެންނަ ނުފެންނަ ވޯޓުން ރައްޔިތުން ރިޔާސީ ނިޒާމަށް ތާއީދު ކުރުމުން އެ ހުވަފެން ހަގީގަތަކަށް ނުވެ އޮތީ އެވެ.
ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަކަށް ދިޔުމަށް ރައްޔިތުންގެ ފެންނަ ނުފެންނަ ވޯޓަކަށް ދާން ޖެހެ އެވެ. އަނެއްކޮޅުން ގާނޫނުތައްވެސް ބަދަލުކުރަން ޖެހެ އެވެ. ފުރަތަމަ ކަމަކީ މަޖިލީހުން އެވަރުގެ ތާއީދެއް ރައީސް ނަޝީދު ހޯއްދެވުމެވެ. މިހާތަނަށް ފަހި ނުވާވަރުގެ ފުރުސަތެއް މިކަމަށް އޮތީ ތަނަވަސްވެފަ އެވެ. މަޖިލީހުގައި އެމްޑީޕީގެ 65 މެމްބަރުން އެބަ ތިއްބެވެ. ރިޔާސަތާއި ނުލައި 64 މެމްބަރުންނެވެ. ގާނޫނު ބަދަލުކުރަން ބޭނުންްވަނީ 66 މެމްބަރުންގެ ތާއީދެވެ.
ހުރަސްތަކެއް އެޅެން މި ދިމާވީ އެމްޑީޕީ ދެފަޅި ވުމުންނެވެ. ރައީސް ސޯލިހު ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަށް ތާއީދު ކުރައްވާކަން ނުވަތަ ނުކުރައްވާކަންވެސް ހާމައެއް ނުކުރައްވަ އެވެ. ވިދާޅުވަނީ ތާއީދު ކުރައްވަނީ ރައްޔިތުންގެ ނިންމުމަށް ކަމަށެވެ. ރައްޔިތުން ނިންމާފައި އޮތީ ރިޔާސީ ނިޒާމެވެ. އެހެންނަމަވެސް އެއަށްފަހު މިހާރު 14 ވަރަކަށް އަހަރު ފާއިތުވެގެން ދިޔައިރު ފަހަރުގައި ރައްޔިތުންގެ ވިސްނުން ބަދަލުވުމުގެ ފުރުސަތުވެސް އެބަ އޮތެވެ. އެހެންކަމުން ދެން އަނެއްކާވެސް ނިޒާމުގެ ވާހަކަ ރައްޔިތުންނާއި މަތިކޮށްފައި ދެއްކޭނި ފެންނަ ނުފެންނަ ވޯޓަކަށްފަހު ކަމަށް ގިނަ ސިޔާސީ ތަޖުރިބާކާރުން ދެކެ އެވެ.
ކަން މިހެން އޮތް އިރު މަޖިލީހުގެ އެމްޑީޕީގެ މެމްބަރުން މިވަނީ ދެފަޅި ވެފަ އެވެ. ނަޝީދުގެ ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަށް ތާއީދު ކުރައްވާ މެމްބަރުން މިހާރު މަޖިލީހުގައި ވަރަށް މަދެވެ. އެމްޑީޕީގެ ގިނަ މެމްބަރުން މިކަމުގައި ވަކި ސްޓޭންޑެއް ނުނަގަ އެވެ. އަނެއްކޮޅުން ސަރުކާރު ކޯލިޝަންގައި ހިމެނޭ އެއްވެސް ޕާޓިއަކުންވެސް މި ނިޒާމަކަށް ތާއީދެއް ނުކުރެ އެވެ. އިދިކޮޅުންވެސް އަދި ތާއީދު ކުރަނީ ރިޔާސީ ނިޒާމަށް ކަމަށް ބެލެވެ އެވެ. އެހެންނަމަވެސް ސީދާ ސްޓޭންޑެއް އިދިކޮޅުންވެސް ނުނަގަ އެވެ.
ރާއްޖޭގެ ސިޔާސީ ހަޔާތުގައި ޑީލްތަކުގެ ވާހަކަ އަލެއް ނޫނެވެ. ރިޔާސީ އިންތިހާބުތަކުގެ ތެރެއިން 2008، 2013 އަދި 2018 ވަނަ އަހަރުވެސް ބޮޑެތި ޑީލްތަކެއް "ސިޔާސީ މީހުން" ހެދި އެވެ. މިއިން ކޮންމެ ފަހަރަކުވެސް ޑީލް ހަދަނީ ދެ ފަރާތަށް ނުވަތަ އެ ޑީލެއްގައި ބައިވެރިވާ ހުރިހާ ފަރާތްތަކަށް އޭގެ ފައިދާ ވާނެ ގޮތަކަށެވެ.
ރައީސް ނަޝީދު އަނެއްކާވެސް މިވަނީ މިފަދަ ޑީލްއެއްގެ އިޝާރާތް ކުރައްވައިފަ އެވެ. ދާދި ފަހުން އާންމުންގެ ސުވާލުތަކަކަށް ޖަވާބު ދެއްވަމުން ނަޝީދު ވަނީ ރައީސް އަބްދުﷲ ޔާމީން ޖަލު ހުކުމުން މިނިވަން ވާންޖެހޭ ކަމަށް ގަބޫލު ކުރައްވާ ކަމަށާއި ރިޔާސީ އިންތިހާބުގައިވެސް އެމަނިކުފާނަށް ވާދަ ކުރެއްވެން ޖެހޭނެ ކަމަށް ދެކެވަޑައިގަންނަވާކަމަށް ވިދާޅުވެފަ އެވެ.
އަދި ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަށް ރާއްޖެ "ފުރޮޅައިލާނީ" ރައީސް ޔާމީނާއި އިދިކޮޅުގެވެސް ތާއީދާއިއެކު ކަމަށް ނަޝީދު ވިދާޅުވި އެވެ. އިދިކޮޅުގެ ވަގުތީ ލީޑަރު އަބްދުﷲ އަބްދުއްރަހީމް (އަދުރޭ) ވަނީ ރައީސް ޔާމީން ތާއީދު ކުރައްވަނީ ރައްޔިތުންގެ ވޯޓުން ގެނައި ނިޒާމަށްކަމަށް ވިދާޅުވެފަ އެވެ. އެހެންނަަމަވެސް އިދިކޮޅު ލީޑަޝިޕްގައި ހިމެނިވަޑައިގަންނަވާ ބައެއް ބޭފުޅުން ސީދާ ޖަވާބެއް ދެއްވުމަށް ދެކޮޅު ހައްދަވަ އެވެ.
ނަޝީދު މި ދެއްވި އިޝާރާތަކީ އިދިކޮޅުން ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަށް ތާއީދު ކުރާނަމަ ރައީސް ޔާމީން މިނިވަން ވެދާނެ ކަމުގެ އިޝާރާތެވެ. އިދިކޮޅުން ޝަރުތު ކުރަނީ ނިޒާމުގެ މަޝްވަރާއަށް ދާނީ ރައީސް ޔާމީން މިނިވަން ކުރުމުންކަމަށް ބުނެ އެވެ. އެހެންކަމުން އެ ފުރުސަތު ނެތްކަމަށް ދެންނެވޭކަށް ނެތެވެ. ރައީސް ޔާމީންގެ ވަކީލުން ދެކެވަޑައިގަންނަވާ ގޮތުގައި އެމަނިކުފާނު މިނިވަން ވާން ޖެހޭނީ ޑީލްއަކުން ނޫނެވެ. އިދިކޮޅު ލީޑަޝިޕްގެ ބައެއް ބޭފުޅުން ޑީލެއް ހެދުމާއި ސީދާ ދެކޮޅެވެ.
2023 ވަނަ އަހަރު ފެންނަ ނުފެންނަ ވޯޓަކަށް ދާނަމަ ރައީސް ނަޝީދު ގިނިކަންޏާ ނިކުންނަވައި އެކަން ކުރެވޭނެކަމަށް ދަންނަވަން ދައްޗެވެ. އެއީ މިހާތަަނަށް ރާއްޖޭގައި އެއްވެސް އިންތިހާބެއް އެއް ސިޔާސީ ލީޑަރަކަށް ކާމިޔާބު ކުރެއްވިފައި ނުވާތީ އެވެ. އަނެއްކޮޅުން އެމްޑީޕީގެ އެތެރޭގައިވެސް ބައިބައިވުންތަކެއް އުޅޭއިރު އެކަން ކުރެވުމަކީ ވަރަށް ނާދިރު ކަމެކޭ ދެންނެވިދާނެ އެވެ.
އެއާ ހިލާފަށް ރާއްޖޭގެ އެންމެ ބޮޑު ދެ ސިޔާސީ ޕާޓީ އެއްގަލަކަށް އަރައި ބަރުލަމާނީ ނިޒާމެއް ގެންނަން އަމާޒު ހިފައިފިނަމަ އެކަން ވުމުގެ ފުރުސަތު ވަރަށްވެސް ބޮޑެވެ. ގާނޫނު ބަދަލު ކުރުމާއި ހަމައިން ރާއްޔިތުންގެ ތާއީދު ހޯދުމުގައިވެސް މެއެވެ.
ބަރުލަމާނީ ނިޒާމަކަށް ގޮސް ބޮޑުވަޒީރަކަށް ވެވަޑައިގެންނެވުމުގެ ހުވަފެން ރައީސް ނަޝީދަށް ކާމިޔާބު ނުކުރެއްވުނު ނަމަވެސް ނަޝީދުގެ ފޯމިއުލާއެއް އެބަ އޮތެވެ. އެއީ 2023 ވަނަ އަހަރުގެ ރިޔާސީ އިންތިހާބު ކާމިޔާބު ކުރުމެވެ. ނަޝީދުގެ ވާހަކަފުޅުތަކުން އެނގޭ ގޮތުގައި ރައީސް ސޯލިހަށް އެމްޑީޕީގެ ޓިކެޓެއް ދެން ނުލިބޭނެ އެވެ. ޕްރައިމަރީއަށް ކުރިމަތިލެއްވިނަމަވެސް ރައީސް ނަޝީދާއި ވާދަކުރައްވައި އެއްވެސް ބޭފުޅަކަށް ޕްރައިމަރީ ކާމިޔާބު ކުރެއްވުމަކީ ހަމަ ނުވާނެ ކަމެކެވެ.
ރިޔާސި އިންތިހާބެއްގައި ނަޝީދަށް ގިނިކަންޏާ ނިކުންނަވަން ޖެހިއްޖެނަމަ އެއީވެސް ރިސްކު ބޮޑު ކަމަކަށް ވެދާނެ އެވެ. ޖޭޕީ، އަދާލަތުގެ އިތުރުން އެމްއާރުއެމްގެ ތެރެއިން އެންމެ މަދުވެގެން ކޮންމެވެސް އެއް ފިކުރެއްގެ ތާއީދު ރައީސް ނަޝީދަށް ބޭނުވާނެ އެވެ. އަނެއްކޮޅުން އެމަނިކުފާނާއިއެކު ކޯލިޝަނެއް ހެދުމަށް އެހެން އެއްވެސް ޕާޓީއަކުން ބޭނުން ނުވުމުގެ ފުރުސަތުވެސް އެބަ އޮތެވެ. 2018 ވަނަ އަހަރުވެސް ކޯލިޝަން ހެދީ އެނޫން ގޮތެއް ނެތިގެންނެވެ.
މިހާރު ހާލަތު ބަދަލުވެއްޖެ އެވެ. ސަރުކާރުގައި ކޯލިޝަން ދެމި އޮތީ ރައީސް ސޯލިހު، ރައީސް ނަޝީދު ވިދާޅުވާ ކޮންމެ ގޮތެއް ހެއްދެވުމަށް ދެކޮޅު ހައްދަވާތީ އެވެ. ނޫންނަމަ މި ސަރުކާރުން ކޯލިޝަން ޕާޓީތައް ފެއަށް ޖެހުނުތާ ކޮން ދުވަހެއް ހެއްޔެވެ. ކޮންމެއަކަސް ރައީސް ނަޝީދު ރާއްޖެ ވަޑައިގެން ނިޒާމު ބަދަލުކުރުމުގެ މަސައްކަތް އިތުރަށް ބާރަށް ކުރިއަށް ގެންދަވާނެ ކަމަށް އޮތީ ބެލެވިފަ އެވެ. ސިޔާސީ މޭޒުގައި ކުޅިބައި މިހާރު އެތުރިފައިވާގޮތް މުޅިން ބަދަލުވުމުގެ ފުރުސަތު ނެތެކޭ ނުދެންނެވޭނެ އެވެ.
